आपण सर्वच आपल्या दैनंदिन जीवनात अनेक कामं करत असतो – घर, ऑफिस, कुटुंब, समाज अशा अनेक जबाबदाऱ्या पार पाडताना शरीर आणि मन दोन्ही थकतात. ही शारीरिक व मानसिक थकवा जर वेळेवर दूर केला नाही, तर तो दीर्घकाळ टिकून राहतो आणि शरीरावर व आरोग्यावर वाईट परिणाम करतो.
आजच्या ह्या ब्लॉगमध्ये आपण थकवा दूर करण्यासाठी काही सोपे, घरगुती आणि नैसर्गिक उपाय जाणून घेणार आहोत, जे तुम्ही तुमच्या दैनंदिन जीवनशैलीत सहज समाविष्ट करू शकता.
थकवा म्हणजे नेमकं काय?
थकवा ही एक सामान्य शारीरिक आणि मानसिक अवस्था आहे जी शरीराला विश्रांतीची गरज असल्याचे संकेत देते. सतत झोप येणे, ऊर्जेचा अभाव, लक्ष एकवटता न येणे, चिडचिड, अंग दुखणे हे थकव्याची लक्षणं असू शकतात.
थकवा अनेक कारणांमुळे होऊ शकतो:
कमी झोप
पोषणतत्वांची कमतरता
मानसिक ताण
सततचा स्क्रीन टाइम
व्यायामाचा अभाव
अपुरी पाणी पिण्याची सवय
थकवा दूर करणारे नैसर्गिक उपाय
1. पुरेशी झोप घ्या
रोज किमान ७-८ तासांची चांगली झोप घेतल्यास शरीराची पुनर्रचना होते. झोपेच्या वेळेवर जाणे, स्क्रीनपासून दूर राहणे आणि अंधारात झोपणे ही नैसर्गिक झोपेसाठी उपयुक्त सवयी आहेत.
टिप: झोपण्याआधी गूळ व दूध घेणे देखील उपयुक्त ठरते.
2. तुळस-आलं चहा
आलं आणि तुळस या दोन्हीमध्ये उर्जावर्धक गुणधर्म असतात. ताजं आल्याचं पाणी व तुळस घालून तयार केलेला चहा थकवा दूर करण्यात मदत करतो.
कसं कराल:
1 कप पाण्यात 5-6 तुळशीची पाने आणि ½ चमचा किसलेलं आलं टाका. उकळून, गाळून घ्या.
3. योग व प्राणायाम
योग आणि श्वसनाच्या काही क्रिया मन व शरीर यांना ताजेतवाने करतात.
उपयुक्त आसने:
भुजंगासन
ताडासन
शवासन
प्राणायाम:
अनुलोम-विलोम
कपालभाति
4. लिंबूपाणी किंवा नारळपाणी
थकवा हा शरीरातील इलेक्ट्रोलाइट्सच्या कमतरतेमुळेही होतो. त्यासाठी लिंबूपाणी, साखर व चिमूटभर मीठ टाकून प्यावे. तसेच नारळपाणी नैसर्गिक पद्धतीने ऊर्जा देते.
5. स्नान करताना सुगंधी तेले वापरा
थकलेले शरीर रिफ्रेश करण्यासाठी स्नान करताना सुगंधी तेलांचा वापर करा. लॅव्हेंडर, युकॅलिप्टस किंवा पुदिन्याचे तेल हे आरामदायक आणि थकवा कमी करणारे मानले जातात.
6. संतुलित आहार
आपल्या आहारात प्रोटीन, आयर्न, बी-१२, मॅग्नेशियम आणि फायबर्स यांचा समावेश असावा. उपयुक्त पदार्थ:
पालक, डाळी, बीन्स
बदाम, अक्रोड, खजूर
दूध, दही
संपूर्ण धान्य
7. भरपूर पाणी प्या
शरीर डिहायड्रेट झाल्यास लगेच थकवा जाणवतो. दिवसात किमान ८-१० ग्लास पाणी प्यावे.
8. नियमित व्यायाम
दररोज ३० मिनिटांचा चालणे, सायकलिंग किंवा हलका योगासने केल्याने रक्ताभिसरण सुधारते आणि शरीर ताजं वाटतं.
9. तणाव कमी करा
तणाव हे थकवा निर्माण करणारे एक मुख्य कारण आहे. मेडिटेशन, छंद जोपासणे, सृजनशीलता, निसर्गाशी एकरूप होणे हे तणाव कमी करतात.
10. गूळ आणि शेंगदाणे
ही जुनी पारंपरिक उपाययोजना आहे. गूळ आणि शेंगदाणे ऊर्जा देतात व तात्काळ थकवा दूर करतात.
थकवा दूर करण्यासाठी दिनचर्या सल्ला
सकाळी लवकर उठून हलकी योगासने करा
मोबाईल/लॅपटॉपचा वापर मर्यादित ठेवा
दिवसातून एक वेळ शांत बसून ध्यान करा
झोपण्याआधी 1 तास स्क्रीनपासून दूर रहा
आठवड्यातून एक दिवस निसर्गात वेळ घालवा
निष्कर्ष
थकवा ही शरीराची एक नैसर्गिक प्रतिक्रिया आहे, पण त्याकडे दुर्लक्ष केल्यास ते गंभीर स्वरूप धारण करू शकते. त्यामुळे वेळेवर लक्ष देऊन हे नैसर्गिक उपाय अंगीकारल्यास शरीर आणि मन दोन्ही ताजेतवाने राहतात.
तुमच्या दिनचर्येत यापैकी कोणते उपाय आधी वापरणार आहात? खाली कमेंट करून जरूर कळवा!
