मुरुम ही समस्या जवळजवळ प्रत्येकाला कधीतरी भेडसावते. विशेषतः किशोरवयीन मुला-मुलींना ही समस्या अधिक प्रमाणात जाणवते. पण आजकाल बदललेली जीवनशैली, चुकीचा आहार, धूळ, प्रदूषण आणि स्ट्रेस यामुळे मोठ्या वयातही मुरुमांचा त्रास होताना दिसतो.
बाजारात मुरुमांवर अनेक क्रीम्स, फेसवॉश आणि ट्रीटमेंट्स उपलब्ध आहेत. पण त्यात रसायनांचे प्रमाण जास्त असते. त्यामुळे त्वचेला नुकसान होऊ शकतं. म्हणूनच बरेच लोक नैसर्गिक घरगुती उपाय वापरायला प्राधान्य देतात. हे उपाय सोपे आहेत, घरच्या घरी करता येतात आणि साईड इफेक्ट्स फार कमी असतात.
Table of Contents
मुरुम का होतात?
मुरुमांची समस्या समजून घेतल्याशिवाय त्यावर उपाय करणे कठीण आहे. मुरुम होण्याची अनेक कारणे आहेत. त्यातील काही प्रमुख कारणे अशी –
त्वचेतील जास्त तेलकटपणा (Oil secretion)
चेहऱ्यावर जमा होणारी धूळ आणि घाण
हार्मोन्समधील बदल (विशेषतः किशोरवयात किंवा महिलांमध्ये पाळीच्या काळात)
जास्त तळलेले व तेलकट पदार्थ खाणे
अपुरी झोप व मानसिक ताण
योग्य स्किनकेअरची कमतरता
ही सर्व कारणे एकत्र येऊन त्वचेतील रोमछिद्रं बंद करतात आणि त्यामुळे मुरुम होतात.
मुरुमांवर घरगुती नैसर्गिक ट्रीटमेंट
मुरुम हा आजकाल सर्वसामान्य त्रास झाला आहे. लहानांपासून मोठ्यांपर्यंत अनेक जण या समस्येने त्रस्त आहेत. चेहऱ्यावर उठणारे मुरुम दिसायलाही वाईट दिसतात आणि त्याचबरोबर आत्मविश्वासही कमी करतात. मुरुमांच्या खुणा राहिल्या तर त्वचेची चमक हरवते. यासाठी अनेकजण केमिकल क्रीम्स किंवा बाजारातील महागडे ट्रीटमेंट्स घेतात. परंतु हे उपाय नेहमीच उपयोगी ठरतात असे नाही. काही वेळा त्यांचे दुष्परिणामही दिसून येतात. त्यामुळे नैसर्गिक उपायांचा आधार घेणे सर्वात सुरक्षित आणि प्रभावी ठरते. आपल्या घरात असलेले साधे घटक वापरून आपण मुरुम कमी करू शकतो आणि त्वचा निरोगी ठेवू शकतो. चला तर मग जाणून घेऊया काही सोपे पण अत्यंत प्रभावी घरगुती नैसर्गिक ट्रीटमेंट्स.
१. हळद आणि मध
हळद ही आपल्या स्वयंपाकघरात नेहमी असणारी गोष्ट आहे. आयुर्वेदात हळदीचे महत्त्व खूप मोठे आहे. हळदीमध्ये नैसर्गिक अँटीबॅक्टेरियल आणि अँटी-इंफ्लेमेटरी गुणधर्म आहेत. त्यामुळे ती मुरुम कमी करण्यात मदत करते. दुसरीकडे मध त्वचेला मॉइश्चर पुरवतो आणि त्वचेतील कोरडेपणा नाहीसा करतो. हळद आणि मध एकत्र वापरल्यास मुरुमांवर नैसर्गिक ट्रीटमेंट मिळते.
कसा वापरावा?
एक चमचा हळद घ्या आणि त्यात एक चमचा शुद्ध मध मिसळा. ही पेस्ट चेहऱ्यावर किंवा फक्त मुरुमांवर लावा. १५ मिनिटांनी स्वच्छ पाण्याने धुवा. नियमित वापरल्यास मुरुमांची सूज कमी होते, त्वचा उजळते आणि चेहरा स्वच्छ दिसतो.
२. कोरफड जेल (Aloe Vera)
कोरफडला “त्वचेचे अमृत” म्हटले जाते. तिच्यातील जेल त्वचेला थंडावा देते, जळजळ कमी करते आणि मुरुमांच्या खुणा हलक्या करण्यास मदत करते. कोरफडीमध्ये नैसर्गिक व्हिटॅमिन्स, मिनरल्स आणि अँटिऑक्सिडंट्स असतात, जे त्वचेचे नुकसान टाळतात.
कसा वापरावा?
ताजी कोरफडीची पाने कापून त्यातील जेल बाहेर काढा. रोज रात्री झोपण्यापूर्वी हा जेल चेहऱ्यावर हलक्या हाताने मसाज करून लावा. सकाळी उठल्यावर चेहरा स्वच्छ धुवा. यामुळे चेहऱ्यावर नैसर्गिक ग्लो येतो आणि त्वचा तजेलदार दिसते.
३. नीम पानांचा लेप
नीम हे आयुर्वेदातील सर्वात जुने आणि परिणामकारक औषध आहे. त्यात नैसर्गिक अँटीसेप्टिक आणि अँटीबॅक्टेरियल गुणधर्म आहेत. नीम पाने त्वचेवरील जीवाणूंना नष्ट करतात आणि मुरुमांवर उत्तम परिणाम करतात.
कसा वापरावा?
काही ताजी नीम पाने घेऊन वाटून पेस्ट बनवा. त्यात थोडंसं गुलाबपाणी मिसळा. हा लेप चेहऱ्यावर आणि मुरुमांवर लावा. २० मिनिटांनंतर स्वच्छ धुवा. नियमित केल्यास मुरुम कमी होतात आणि त्वचा अधिक स्वच्छ दिसते.
४. लिंबाचा रस
लिंबामध्ये व्हिटॅमिन C मुबलक प्रमाणात असते. ते त्वचा उजळवते, रोमछिद्रं घट्ट करते आणि मुरुम कमी करण्यास मदत करते. लिंबाचा रस नैसर्गिक क्लेन्सरचे काम करतो.
कसा वापरावा?
ताज्या लिंबाचा रस कापसाच्या मदतीने मुरुमांवर लावा. १० मिनिटांनी चेहरा धुवा. जर त्वचा संवेदनशील असेल तर लिंबाचा रस पाण्यात मिसळून वापरा. लिंबामुळे त्वचा टाईट होते, तेलकटपणा कमी होतो आणि मुरुम लवकर कमी होतात.
५. दही आणि बेसन मास्क
दही त्वचेला थंडावा देतो आणि मॉइश्चर टिकवून ठेवतो. बेसन त्वचेतील घाण, तेलकटपणा आणि डेड स्किन सेल्स काढतो. या दोन घटकांचा फेसपॅक त्वचेचं सौम्य एक्सफोलिएशन करतो.
कसा वापरावा?
दोन चमचे दही आणि एक चमचा बेसन एकत्र करून पेस्ट तयार करा. ही पेस्ट चेहऱ्यावर समान रीतीने लावा. १५ मिनिटांनी धुवा. यामुळे चेहऱ्यावरील घाण निघून जाते, त्वचा मऊसर होते आणि मुरुम कमी होतात.
६. ग्रीन टी
ग्रीन टीमध्ये अँटिऑक्सिडंट्स असतात जे त्वचेचं रक्षण करतात आणि मुरुमांची शक्यता कमी करतात. ग्रीन टीमध्ये असणारे अँटीबॅक्टेरियल गुणधर्म त्वचेला स्वच्छ ठेवतात.
कसा वापरावा?
ग्रीन टीची पिशवी उकळवून थंड करा. हे पाणी कापसाच्या मदतीने चेहऱ्यावर लावा. हवे असल्यास ग्रीन टीच्या वाफेचं पाणी चेहऱ्यावर घेऊ शकता. यामुळे त्वचा ताजेतवाने राहते आणि मुरुम कमी होतात.
७. ओट्स मास्क
ओट्स त्वचेसाठी उत्तम नैसर्गिक उपाय आहे. ते अतिरिक्त तेलकटपणा शोषून घेतं आणि त्वचेला स्वच्छ करतं. ओट्स मुरुमांमुळे झालेली लालसरपणा आणि सूज कमी करतो.
कसा वापरावा?
ओट्स थोडं उकळवून थंड करा. त्यात एक चमचा मध मिसळा. ही पेस्ट चेहऱ्यावर १५ मिनिटं लावा. नंतर स्वच्छ धुवा. यामुळे त्वचा मऊसर होते आणि मुरुम कमी होतात.
मुरुमांपासून बचाव करण्याचे उपाय
फक्त घरगुती ट्रीटमेंट पुरेशी नाही. जीवनशैलीत बदलही आवश्यक आहे.
चेहरा दिवसातून दोनदा सौम्य फेसवॉशने धुवा.
कधीही मुरुम दाबू नका. यामुळे खुणा राहतात.
पाणी भरपूर प्या.
फळे, भाज्या आणि नट्स खा.
जास्त तेलकट, मसालेदार आणि गोड पदार्थ टाळा.
झोप पुरेशी घ्या.
स्ट्रेस कमी करण्यासाठी योगा आणि ध्यान करा.
निष्कर्ष
मुरुम ही समस्या जरी त्रासदायक असली तरी तिच्यावर घरगुती नैसर्गिक उपाय खूप प्रभावी ठरतात. हळद, मध, कोरफड, नीम, लिंबू, दही, बेसन, ग्रीन टी आणि ओट्स असे साधे घटक वापरून आपण मुरुम कमी करू शकतो. हे उपाय नियमित आणि संयमाने वापरणे आवश्यक आहे. कारण नैसर्गिक ट्रीटमेंट्स हळूहळू पण कायमस्वरूपी परिणाम देतात.
केमिकल क्रीम्स किंवा औषधांपेक्षा हे उपाय त्वचेसाठी सुरक्षित आहेत आणि कुठलाही दुष्परिणाम करत नाहीत. मात्र जर मुरुम खूप वाढलेले असतील किंवा सूज व खाज येत असेल तर तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे गरजेचे आहे. योग्य आहार, पुरेसे पाणी पिणे, स्वच्छता आणि चांगली झोप हे घटकही मुरुम कमी करण्यास मदत करतात. नैसर्गिक उपाय आणि जीवनशैलीतील बदल यांचा समतोल साधला तर मुरुमांवर कायमस्वरूपी नियंत्रण मिळवता येऊ शकते.
