सकाळची सुरुवात आरोग्यदायी असली तर पूर्ण दिवस ऊर्जा आणि ताजेपणाने भरलेला जातो. शरीराला सकाळच्या वेळेस योग्य पोषण मिळाले तर मानसिक आणि शारीरिक दोन्ही आरोग्यावर चांगला परिणाम होतो. नाश्ता हा दिवसातील सर्वात महत्त्वाचा आहार असतो. तो केवळ पोट भरण्यासाठी नसतो, तर तो शरीरात नवीन ऊर्जा देण्यासाठी, मेटाबॉलिझम सुरू करण्यासाठी आणि मेंदूला कार्यक्षम ठेवण्यासाठी आवश्यक असतो.
खूपदा आपल्या धावपळीच्या जीवनशैलीमुळे आपण नाश्ता टाळतो किंवा फक्त चहा-बिस्किटावर भागवतो. पण त्यामुळे आपले आरोग्य बिघडू शकते. म्हणूनच, सकाळच्या नाश्त्यात पोषक आणि एनर्जी देणारे पदार्थ समाविष्ट करणं खूप गरजेचं आहे.
चला तर मग पाहूया, असे कोणते १० आरोग्यदायी आणि ऊर्जा देणारे नाश्त्याचे पर्याय आहेत जे स्वादिष्टही आहेत आणि शरीरासाठी फायदेशीरसुद्धा.
Table of Contents
1. ओट्स आणि दूध
ओट्स हा एक संपूर्ण अन्नघटक आहे. यामध्ये फायबर, प्रोटीन, आणि महत्त्वाचे जीवनसत्त्वे असतात. सकाळी गरम दूधात ओट्स शिजवून त्यामध्ये मध, सुकामेवा, ताजे फळाचे तुकडे घालून घेतल्यास एक पौष्टिक आणि एनर्जी देणारा नाश्ता तयार होतो.
ओट्स पचायला हलके असतात. ते पोट भरतं आणि जास्त वेळ भूक लागत नाही. मध आणि बदाम यामुळे तुम्हाला दिवसभरासाठी भरपूर उर्जा मिळते.
2. उकडलेली अंडी आणि टोस्ट
अंडी ही प्रोटीनचा उत्तम स्रोत आहे. सकाळी उकडलेली १-२ अंडी आणि ब्राऊन ब्रेडचा टोस्ट घेतल्यास संपूर्ण पोषण मिळते. अंड्यांमध्ये अमिनो ऍसिड्स, जीवनसत्त्वे आणि खनिजे भरपूर प्रमाणात असतात.
टोस्टमध्ये फायबर आणि थोडे कॅर्ब्स असतात, जे शरीराला लगेच उर्जा देतात. अंडी तुमचं पचन सुधारतात आणि स्नायूंना मजबुती देतात.
3. पोहा
पोहा हा पारंपरिक आणि अतिशय हेल्दी पर्याय आहे. तो बनवायला सोपा, झटपट होणारा आणि पचायला हलका आहे. कांदा, टोमॅटो, मटार, गाजर यांसारख्या भाज्यांसोबत तयार केलेला पोहा पौष्टिक आणि टेस्टी होतो.
पोहामध्ये आयर्न भरपूर असतो, जो शरीरातील रक्ताच्या गुणवत्तेसाठी उपयोगी आहे. लिंबाचा रस घालून घेतल्यास त्यातील आयर्नचे शोषण अधिक चांगले होते.
4. फळांचा रायता किंवा स्मूदी
जर वेळ कमी असेल, तर फळांचा रायता हा सर्वोत्तम नाश्ता ठरतो. दही मध्ये केलेला केळी, सफरचंद, संत्री, डाळिंब अशा फळांचा मिक्स रायता प्रथिने, फायबर, कॅल्शियम आणि अँटीऑक्सिडंट्सने भरलेला असतो.
दूध किंवा दहीसह बनवलेली स्मूदी हेही एक हेल्दी ऑप्शन आहे. त्यामध्ये तुम्ही ओट्स, बदाम, फ्लॅक्ससीड्ससुद्धा मिसळू शकता. हे एक पॉवर-पॅक्ड ब्रेकफास्ट आहे.
5. इडली आणि सांबार
दक्षिण भारतीय इडली हा अतिशय हलका आणि पचायला सोपा पदार्थ आहे. त्यामध्ये कार्बोहायड्रेट्स आणि प्रथिने असतात. भात आणि उडदाच्या डाळीपासून बनलेली इडली पचनासाठी उत्तम आहे.
त्यासोबत मिळणारा सांबार हा प्रोटीन आणि अन्नघटकांनी युक्त असतो. सांबारमध्ये असलेल्या डाळी आणि भाज्यांमुळे शरीराला आवश्यक पोषण मिळते. हा एक संपूर्ण आणि संतुलित नाश्ता आहे.
6. स्प्राउट्स चाट (माठ किंवा मूग)
अंकुरित कडधान्य हे सकाळच्या नाश्त्यासाठी आदर्श मानले जाते. त्यामध्ये प्रथिने, फायबर, आणि अँटीऑक्सिडंट्स मुबलक प्रमाणात असतात. स्प्राउट्समध्ये लिंबाचा रस, टोमॅटो, कांदा, मिरची घालून तयार केलेली चाट चवदारही होते आणि आरोग्यदायकसुद्धा.
यामुळे पचनक्रिया सुधारते. यामधील प्रथिने शरीराला दिवसभर उर्जा देतात आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवतात.
7. पीनट बटर आणि होल व्हीट ब्रेड
जर तुम्हाला फक्त ५ मिनिटांत नाश्ता हवा असेल, तर पीनट बटर लावलेली होल व्हीट ब्रेड हा सर्वोत्तम पर्याय आहे. पीनट बटरमध्ये हेल्दी फॅट्स, प्रोटीन आणि एनर्जी भरपूर असते.
हा नाश्ता खाल्ल्यानंतर तुमचं पोट भरतं, मेंदूला ऊर्जा मिळते आणि शरीर दिवसभर सक्रिय राहतं. यामध्ये तुम्ही मध किंवा केळीचे तुकडे घालू शकता.
8. साबुदाण्याची खिचडी (उपास नसल्यास)
साबुदाण्याची खिचडी ही फक्त उपासासाठी नाही, तर नियमित नाश्त्यासाठीही योग्य आहे. त्यामध्ये पीनट्स, बटाटे आणि लिंबाचा रस मिसळून बनवलेली खिचडी उर्जायुक्त आणि चवदार असते.
साबुदाण्यामध्ये कार्बोहायड्रेट्स भरपूर प्रमाणात असतात, जे त्वरित ऊर्जा देतात. पीनट्स प्रथिनांचा स्रोत आहेत. सकाळी ही खिचडी घेतल्यास संपूर्ण सकाळ उत्साही जाते.
9. थालिपीठ आणि लोणी/दही
महाराष्ट्रातील पारंपरिक थालिपीठ हा एक भरपूर घटकांनी तयार केलेला आहार आहे. बाजरी, ज्वारी, तांदुळ, मूगडाळ, हरभरा डाळ, तूर डाळ यांचा पिठात समावेश असतो.
थालिपीठला दही किंवा लोण्यासोबत खाल्ल्यास ते अधिक पौष्टिक ठरतं. यामुळे भूक लवकर लागत नाही आणि शरीराला आवश्यक पोषण मिळते. काम करायची ऊर्जा मिळते आणि पचन सुधारते.
10. स्मार्ट ड्रायफ्रूट लाडू / एनर्जी बार्स
आजकाल ड्रायफ्रूट लाडू किंवा होममेड एनर्जी बार्स खूप लोकप्रिय झाले आहेत. यामध्ये खजूर, अंजीर, बदाम, अक्रोड, आणि शेंगदाणे असतात. हे लाडू साखरेशिवाय बनवले जातात.
ते नैसर्गिकरीत्या गोड आणि आरोग्यदायी असतात. १-२ लाडू आणि गरम दूध घेतल्यास एक झटपट, पौष्टिक आणि एनर्जी भरलेला नाश्ता तयार होतो. हे ऑफिस किंवा प्रवासासाठी सुद्धा योग्य आहेत.
निष्कर्ष
सकाळचा नाश्ता आरोग्यदायी असणं ही काळाची गरज आहे. आपण दिवसभर काम करतो, विचार करतो, चालतो, बोलतो – या सगळ्याला उर्जा लागते. ती उर्जा आपल्याला सकाळच्या आहारातून मिळाली पाहिजे.
नाश्ता हा फक्त पोट भरण्यासाठी नसून, तो आरोग्य सुधारण्यासाठी, ऊर्जा वाढवण्यासाठी आणि आजार दूर ठेवण्यासाठी असतो. म्हणून हलका, पण पोषणमूल्यांनी भरलेला नाश्ता निवडा.
वरील १० पदार्थ आपल्या दैनंदिन आहारात समाविष्ट करता येतील. हे पदार्थ वेगवेगळ्या प्रकारचे आहेत – काही पारंपरिक, काही आधुनिक. वेळ, चव आणि पोषण लक्षात घेऊन तुम्ही त्यात फेरफार करू शकता.
तुमच्या आरोग्यदायी दिवसाची सुरुवात स्वादिष्ट आणि ऊर्जा देणाऱ्या नाश्त्यानेच करा!
